Nr.50 In de boekentop 50 en het geheim van de schoenen van Kaag

‘Die wil ik ook’, dacht ik. Elegant, mooi en toch daadkrachtig. Ik kan me niet herinneren dat voorgaande foto’s van hét koffertje de schoenen van de Minister van Financiën toonden. Althans, dat heeft bij mij geen indruk gemaakt.

Ik kreeg meteen zin om ze te kopen. Ik zag mezelf hiermee heerlijk vrouwelijk en toch zakelijk werk doen, met bijvoorbeeld een nieuwe interim-klus. Het gevoel van schoonheid en kracht van deze schoenen is aanstekelijk.

Nu kan ik in dit stukje gaan uitleggen waarom er bij vrouwelijke politici meer op hun uiterlijk wordt gelet. Of wat vrouwen zelf met schoonheid hebben als basisbehoefte van het leven. Of waarom ze gemiddeld 23 paar schoenen in de kast hebben staan. Maar dat doe ik niet. De schoenen van Sigrid hebben nog iets anders te vertellen.

De paarse kleur uit haar prachtige powerpak kwam terug in de bies en het motief van de schoenen, net zoals het zachte beige van haar blouse. Met praktische hakken, niet te hoog en lekker stevig, want als politica krijg je meer haatberichten over je heen dan je mannelijke collega’s. Met deze schoenen houd je contact met de aarde en kun je tegelijk iets opstijgen om de agressieve dommigheid van deze berichten te relativeren.

En dit soort aanvallen komen helaas bijna dagelijks voor in het leven van Minister Sigrid Kaag. Zo kreeg ze de volgende dag – ze had toen weer een andere outfit aan en ik weet helaas niet welke schoenen ze droeg – de volle laag, toen ze bij de Algemene Politieke Beschouwingen te maken kreeg met Kamerlid Thierry Baudet die een door hem verklaard spionnencollege opvoerde als bindmiddel van een geheime wereldmacht. Een college waar toevallig Sigrid ook les had gehad.

Deze persoonlijke aanval op de Minister had niets met de miljoenennota te maken, maar enkel met het creëren van ophef en het uitdragen van een complottheorie. Waar helaas altijd enkele gelovigen voor te vinden zijn, die online of in het echte leven de beschuldigden bedreigen. Dus het betoog van dit Tweede Kamerlid was onmiskenbaar een agressieve en democratie-ondermijnende daad.

Waarom mensen complottheorieën maken? Vooral omdat het hen goed uitkomt. Zodat ze als machthebbers of verantwoordelijken de aandacht kunnen afleiden van hun eigen machtsmisbruik of wetsontduiking – zoals de complottheorie-achtige vraag: wordt Forum door Rusland gefinancierd? Of voor degenen die zich slachtoffer voelen en boos en/of wantrouwend zijn, is het fijn om een schuldige aan te wijzen voor hun nare gevoelens.

Bij complottheorieën hoort ook nepnieuws om de theorie te onderbouwen, zoals we afgelopen week zagen bij de beschuldigingen van RIVM baas Jaap van Dissel als zogenaamd betaalde pion in het testen-voor-toegang-web waarbij een vervalst bankafschrift met een donatie van de testorganisatie als bewijs werd opgevoerd. Maar dat terzijde.

Het valt mij op dat de motieven voor complottheorieën overeenkomen met die van de Europese heksenvervolgingen van enkele eeuwen geleden. Toen kwam het de machthebbers, zowel kerkelijk als burgerlijk, goed uit om een complot van onschuldige – vaak vrouwelijke – burgers te creëren voor alle rampspoed, zodat hun eigen falen minder aandacht kreeg. Ook kon het heksen’complot’ ondersteund (of soms zelf gemaakt) worden door slachtoffers van het weer, virussen en bacteriën – misoogst, ziek vee of overleden familieleden – als zij de mensen die anderen hielpen met kruiden de schuld gaven van hun pech.

Verschil is dat bij hekserij het complot bestond uit beschuldigden met duistere krachten of een pact met de duivel en bij moderne complottheorieën gaat het over beschuldigden die onderdeel zijn van geheime netwerken met geheime doelen, die zich buiten het oog van de gevestigde pers en wetenschap afspelen. Overeenkomst is dat er gewezen wordt naar anderen om zichzelf beter te voelen en om geen eigen verantwoordelijkheid te hoeven nemen. Dit is dus van alle tijden, getuige mijn betoog. En evenzo is het volkomen menselijk om eerst naar een ander te wijzen.

Het ‘wijzen naar anderen en complot’ gedrag leidt echter niet naar persoonlijke groei of duurzaam succes. Iets waar Sigrid bij haar kleding- en schoenkeuze wel over na had gedacht. In een interview vertelde ze dat de outfit bewust speels was om meisjes en vrouwen te inspireren met het beeld dat je ook als je authentieke zelf Minister kunt worden.

Voor persoonlijke groei is je gevoel van eigenwaarde belangrijk. Kleding waarin in je fijn voelt kan dat versterken. Bijvoorbeeld kleding die je een mooi en krachtig gevoel geeft. Ook dit is volkomen menselijk. Daarbij de schoenen niet vergeten. Met wie weet een exemplaar met een mooie groene heksengesp.