De nieuwe lijsttrekkers blijven verschijnen deze laatste weken. Sinds tip 1 uit de vorige nieuwsbrief publiceer ik tot aan de verkiezingen iedere zondag een tip voor onze nieuwe lijsttrekkers gebaseerd op de Menselijkheidsindex. Dit holistische model van de 10 voorwaarden van menselijk welzijn heb ik afgeleid uit onze evolutie en biologie.
Op zondag 13 augustus was het de beurt aan de 5e tip met welzijnsvoorwaarde 2 – geestelijke gezondheid – die mooi aansloot op het mooie boek van Christine Pannebakker en Robert Bridgeman dat ik mijn lief in de vakantie heb voorgelezen tijdens onze roadtrip door Engeland en Schotland.
Hieronder de op 13 augustus op social media gepubliceerde tip 5:
‘Tip 5 voor onze nieuwe lijsttrekkers: zorg ook voor geestelijke gezondheid (welzijnsvoorwaarde nummer 2)
We overleefden uit liefde en ontwikkelden onze hersenhandicap. Onze stofwisseling paste zich aan de nieuwe overlevingsstrategie aan. Energie naar hersencellen in plaats van spiercellen, overleven met kennis in plaats van spieren. De hersenen, in gewicht slechts 2% van ons totale gewicht, gebruiken ongeveer 20% van de zuurstof en de energie die we ter beschikking hebben. Daarnaast heeft meer dan 82% van ons DNA betrekking op onze hersenen.
Uit VOOR ONZE DOCHTERS van Monika Bankert
Vorige week schreef ik over de 4e tip: zorg voor gezondheid (welzijnsvoorwaarde 1). Een groot deel van de menselijke gezondheid wordt bepaald door ons brein, de specialiteit van de moderne Homo sapiens. Lichaam en geest zijn één. In de
Menselijkheidsindex*, de tien voorwaarden voor menselijk welzijn, is de 2e voorwaarde daarom gewijd aan onze geestelijke gezondheid. Een gezond brein is voor ons welzijn net zo belangrijk als de 1e voorwaarde, een gezond lichaam. Het werkt samen als een geheel: een zo goed mogelijke gezondheid. En gezondheid komt naar voren als belangrijkste element uit alle gelukspolls.
Waarom deze bijzondere aandacht voor geestelijke gezondheid, en wat betekent dit voor onze nieuwe lijsttrekkers?
De quote uit
VOOR ONZE DOCHTERSnoemt het hebben van menselijk brein een ‘hersenhandicap’. Onze hersenen zijn het bijzondere kenmerk van onze diersoort. Het is hét orgaan, dat samen met onze handige handen, heeft geleid tot onze wereldwijde overheersing. Onze hersenen niet alleen geniaal, maar ook kwetsbaar. We zijn extreem gevoelig en beïnvloedbaar.
Afgezien van sommig hersenletsel is de gezondheid van ons brein te genezen (‘maakbaar’) en van grote invloed op ons gedrag. En gedrag bepaalt weer de gezondheid van ons lichaam.
Tijdens onze roadtrip door Engeland en Schotland eerder deze zomer heb ik tijdens het autorijden een prachtig boek over geestelijke gezondheid voorgelezen aan Marco. Ter geruststelling: hij reed en ik las voor. Het betrof het boek
TRAUMA – JE BENT GEK ALS JE HET NIET HEBT van Christine Pannebakker en Robert Bridgeman. De titel is al veelzeggend. De korte trauma-definitie uit dit boek: ‘trauma is een herinnering met een negatieve perceptie’. En dat heeft iedereen. Menselijk en niet te vermijden gezien ons gevoelige brein. Traumavrij opvoeden of een traumavrije schoolperiode zijn helaas onmogelijk en ook daarna kunnen traumatische situaties of gebeurtenissen plaatsvinden.
Trauma heeft vanwege de negatieve emotionele lading invloed op ons huidige gedrag. Dit kan zijn als een trigger, als we in een gesprek of na een gebeurtenis heftiger of kinderachtiger reageren dan van een volwassene verwacht kan worden. Daarnaast kan trauma leiden tot gevoelens van eenzaamheid, angst en paniek en tot depressies, psychoses en persoonlijkheidsstoornissen.
De pijn van een trauma kan te heftig zijn om te doorvoelen, waardoor vluchtgedrag ontstaat naar afleidingen zoals roken, drinken, drugs, seks, gokken en overmatig eten. Met als gevolg eetstoornissen en verslavingen.
Vorige week bij de 4e tip bleek dat 14% van de Nederlanders obese is en 22% verslaafd is aan roken. De getraumatiseerde mens ondermijnt zo de eigen gezondheid en beïnvloedt ook de gezondheid van anderen. Indirect vanwege de bezorgdheid van naasten, en het zorgen voor de getraumatiseerde geliefde, familielid of vriend(in). En direct als het trauma leidt tot agressie tegen en misbruik van anderen. Maar ook door effecten als meeroken.
Wat moeten onze nieuwe lijsttrekkers hiermee? Ten eerste onderkennen dat we allemaal een gevoelig en kwetsbaar brein hebben. Ten tweede dat gezonde hersenen, een gezonde geest, de basis zijn van onze lichaamsgezondheid en geluk. Ten derde daarop actie ondernemen.
Concreet betekent dit:
– erken dat we allemaal supergevoelige wezens zijn
– erken dat ieder mens trauma heeft
– omarm degenen die last van trauma hebben (inclusief jezelf)
– wijs iedereen op de eigen verantwoordelijkheid en de mogelijkheden om trauma te ontwortelen en lichter en gelukkiger te leven
– begeleid mensen die een gevaar voor zichzelf of anderen vormen naar hulp
– zorg voor een toegankelijk en betaalbaar aanbod van geestelijke gezondheidszorg in de volle breedte van regulier tot alternatief
Ik vind het heel ernstig dat we zoveel trauma hebben doorgekregen van onze voorouders en zelf hebben opgelopen door het machtsmisbruik dat voor een groot deel verbonden is met de geschiedenis van het paternalisme van de laatste duizenden jaren door onder andere oorlog, moord, verkrachting, misdaad, misbruik en geweld alsook onderdrukking van onze (vrouwelijke) zorgzame en gevoelige kant. Met de huidige kennis hoop ik dat de politiek actie onderneemt op zowel trauma-heling als het laten ontstaan van minder nieuw trauma door de creatie van een zachtere samenleving met het accent op liefde, vriendschap en samenwerking in plaats van angst, buitensluiting, vechten en geweld.
Daarom deze boodschap aan onze nieuwe lijsttrekkers: ‘zorg ook voor goede geestelijke gezondheid’. Onze hersenhandicap is ‘normaal’, net zoals het hebben van trauma. Zorg voor voldoende bewustzijn hierover en helingsmogelijkheden, zodat meer mensen vrijer en in geluk en gezondheid kunnen leven.
De tweede voorwaarde voor menselijk welzijn hoort net als de eerste bij het eerste niveau van de Menselijkheidsindex. Dit niveau gaat over de individuele mens: de kern van de
Menselijkheidsindex*.
Een gezond brein is van belang voor ieders levensgeluk.